Τρέξιμο Αναψυχής και Τραυματισμοι. (Μέρος 2)

Στο πρώτο μέρος του άρθρου με θέμα το τρέξιμο αναψυχής και τραυματισμοί είχαμε αναφερθεί στους εξωγενείς παράγοντες για σύνδρομα υπέρχρησης σε συνέχεια λοιπόν θα αναφερθούμε στους ενδογενείς παράγοντες.

Ενδογενείς παράγοντες για σύνδρομα υπερχρήσης στους δρομείς:

Διακρίνονται σε κύριους, πρωτογενείς και δευτερογενείς παράγοντες. Οι κύριοι παράγοντες είναι η μη σωστή ευθυγράμμιση του κάτω σκέλους (malalignment) μυϊκής ανισορροπία ,ανελαστικότητα, και οργανική ανισοσκελία. Δευτερεύοντες παράγοντες είναι η επίκτητη δυσλειτουργία της κινητικής αλυσίδας και προηγηθείς τραυματισμός. Σε θήλεα άτομα είναι σημαντική γνώση το ακριβές ιστορικό του γυναικολογικού κύκλου διότι τυχόν ιστορικό αμηνόρροιας μπορεί να προκαλεί επαλαμβανόμενα επεισόδια καταπόνησης τόσο οστών όσο και μαλακών μορίων.

Η γήρανση του οργανισμού με όλες τις μεταβολές που επιφέρει στο σώμα δεν εμφανίζεται ως κύριος προδιαθεσικός παράγων τραυματισμού. Ο Konradsen et al σε μελέτη δρομέων με 30 ως 40 χρόνια εμπειρίας δεν εμφάνισε αυξημένη πιθανότητα οστεοαρθρίτιδας του ισχίου. Το ίδιο ισχύει σε επίπεδο γόνατος και αστραγάλου.

Αντίθετα στη παιδική και εφηβική ηλικία η ανάπτυξη των οστών ξεπερνά το ρυθμό ανάπτυξης της μυοτενοντίου μονάδας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δευτερογενή ανελαστικότητα με συνοδό αποφυσίτιδα.

Το ύψος δεν φαίνεται να αποτελεί παράγοντα τραυματισμού στο τρέξιμο ενώ τα αποτελέσματα για το βάρος είναι αντικρουόμενα.

Το αθλητικό και μη ιστορικό του ασθενούς είναι σημαντικό για να προσδιοριστεί η δυναμική επούλωσης του τραύματος των μαλακών μορίων του αθλούμενου. Σε συγκεκριμένους τραυματισμούς ορισμένοι εμβιοδυναμικοί παράγοντες μπορούν να εξηγήσουν και το αίτιο πρόκλησης της κάκωσης. Έτσι σε τρέξιμο σε κατηφορικό δρόμο αν μελετήσουμε την κινηματική σε γόνατο και αστράγαλο μπορούμε να ερμηνεύσουμε τραυματισμούς που συμβαίνουν συχνά.

Κατά την διάρκεια του κατηφορικού δρόμου η μεγάλη κάμψη του γόνατος η έκκεντρη δράση των εκτεινόντων του γόνατος οι συμπιεστικές δυνάμεις στο επίπεδο της επιγονατιδομηριαίας άρθρωσης και η απορρόφηση ενέργειας στο επίπεδο του γόνατος αυξάνονται.

Στον επίπεδο του αστραγάλου η ραχιαία κάμψη του άκρου πόδα, η έκκεντρη δράση των καμπτήρων του πέλματος η απορρόφηση ενέργειας αυξάνονται επίσης

Ανάλογα φαινόμενα συμβαίνουν και στην άρθρωση των ισχίων και οδηγούν στο σύνδρομο της λαγονοκνημιαίας ταινίας.

Κύριοι ενδογενείς προδιαθεσικοί παράγοντες τραυματισμού:

Μη σωστή ευθυγράμμιση του σκέλους.

Υπάρχει συσχετισμός μεταξύ ανώμαλου πρηνισμού και υπτιασμού και προδιάθεσης για τραύμα σε επίπεδο άκρου πόδα καθώς οι δυνάμεις των εμπλεκόμενων μυών πολλαπλα-σιάζονται τόσο μεταξύ των διαφόρων φάσεων του βηματισμού όσο και όταν το βάδισμα μετατρέπεται σε τρέξιμο. Τα κυκλικά φορτία που δέχονται οι οστικές δομές αλλά και τα μαλακά μόρια είναι τέτοια που σε βάθος χρόνου να προκαλούν τα σύνδρομα από υπερχρήση που αναφέρονται στο άρθρο.

Το αποκαλούμενο σύνδρομο μη σωστής ευθυγράμμισης του σκέλους αναφέρεται σε αθλητές με ευρεία πύελο ,αυξημένη πρόσθια κλίση του αυχένα του μηριαίου , βλαισό γόνατο με ή χωρίς ανακύρτωση , αποκλίνουσα επιγονατίδα , αυξημένη γωνία Q, ραιβή κνήμη και υπερβολικό πρηνισμό άκρου πόδα.

Ανισοσκελία

Η ανισοσκελία μπορεί να σχετίζεται με δυσλειτουργία της ιερολαγονίου άρθρωσης, μυϊκό σπασμό παρασπονδυλικά, πτωχή μυοτενόντια ελαστικότητα, μυϊκή ανισσοροπία και με υπερβολικό πρηνισμό/υπτιασμό άκρου πόδα.

Η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε κλίση της πυέλου και κύρτωση της σπονδυλικής στήλης καθώς και προσαγωγή στο ισχίο με έσω στροφή Στο μακρύ πόδι μπορεί να εμφανιστούν εξεσημασμένος υπτιασμός άκρου πόδα, βλαισό γόνατο με ή χωρίς ανακύρτωση ,απαγωγή και έξω στροφή του μηριαίου.

Η ανισοσκελία μπορεί να οδηγήσει σε σύνδρομο προστριβής της λαγονοκνημιαίας ταινίας ,χαμηλής οσφυαλγίας , τροχαντηρίτιδας μέχρι και καταγμάτων εκ καταπόνησης.

Το μέγεθος της ανισοσκελίας παίζει ρόλο ανάλογο των απαιτήσεων του ασθενή. Διαφορές 20 με 30 χιλιοστών γίνονται καλά ανεκτές σε πληθυσμό χωρίς απαιτήσεις. Στον αθλητή όμως οι επαναλαμβανόμενοι κύκλοι φόρτισης υπαγορεύουν λύση ακόμη και σε διαφορές 5 χιλιοστών.

Ανελαστικότητα

Ανατομικές παραλλαγές σε επίπεδο αρθρώσεων που προκαλούν φαινόμενα οστικών εμπλοκών, φαινόμενα τάσης και εμπόδια στην κίνηση προδιαθέτουν σε τραυματισμούς.

Μυική ασυνέργεια/ ανισσοροπία

Υπάρχει η πεποίθηση ότι ο μυϊκός συντονισμός και η συνδεσμική ελαστικότητα παίζουν σημαντικό ρόλο στην δημιουργία των συνδρόμων καταπόνησης από υπεκινητικότητα.

Δυσλειτουργία της μυοτενοντίου συμβολής , του συντονισμού των μυών και της ελαστικότητας των μαλακών μορίων αυξάνουν τα κυκλικά φορτία που δέχεται η άρθρωση.

Επίκτητοι ενδογενείς προδιαθεσικοί παράγοντες τραυματισμού.

Δυσλειτουργία της κινητικής αλύσου

Η φιλοσοφία της κινητικής αλύσου έγκειται στο γεγονός της αρμονίας της μετάδοσης κίνησης μέσω μιας διαδοχικής ενεργοποίησης διακριτών τμημάτων του σώματος που επί του συνόλου συνθέτουν την προσδοκώμενη κίνηση .Δυσλειτουργία στην κινητική άλυσο έχει ως αποτέλεσμα άλλα τμήματα του σώματος να αδρανούν και άλλα να επιβαρύνονται προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε αυτό που ο νους ζητά , κάτι που με την κυκλική φόρτιση οδηγεί σε επίκτητο λειτουργικό σύνδρομο από υπερχρήση και τραυματισμό.

Παναγιώτης Καλαντζής, M.D.

Χειρ. Ορθοπεδικός

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1. Fu-Sports injuries Mechanism,Prevention ,Treatment 2nd Edition.

2. Jacobs SJ, Berson B. Injuries to runners: a study of entrants to a 10,000 meter race. Am J Sports Med 1986;14:151–155.

3. Pollack ML, Gettman LR, Milesis LA, et al. Effects of frequency and duration of training on attrition and incidence of injury. Med Sci Exerc Sports 1977;9:1:31–36.

4. Bovens AMP, Janssen GME, Vermeer HGW, et al. Occurrence of running injuries in adults following a supervised training program. Int JSports Med 1989;10:S186–S190.

5. Van Galen W, Diederiks J. Sportblessures breed uitgemeten, Uitg. Haarlem: De Vrieseborch, 1990.

6. van Mechelen W. Running injuries. A review of the epidemiological literature. Sports Med 1992;14:320–335.

7. Cavanagh PR, Lafortune MA. Ground reaction in distance running. J Biomech 1980;13:393–406.

8. Mann RA, Baxter DE, Lutter LD. Running symposium. Foot Ankle 1981;1:190–2248. Leadbetter WB: Getting ahead of running injury. Emerg Med June 15, 1979, pp 27–39.

9. Cook S, Brinker M, Mahlon P. Running shoes: their relation to running injuries . Sports Med 1990;10:1–8.

10. Jorgensson U, Ekstrand J. Significance of heel pad confinement for the shock absorption of heel strike. J Sports Med 1988;9:468–473.

11. Renstrom P, Johnson R. Overuse injuries in sports: a review. Sports Med 1985;2:316–333.

12. Clement DB, Taunton JE, Smart GW, et al. A survey of overuse running injuries. Phys Sports Med 1981;9:47–58.

13. Konradsen L, Hansson EB, Sandergaard L. Long distance running and osteoarthrosis. Am J Sports Med 1990;18:379–381.