Altitude Training Mask: Μύθος ή Αλήθεια;

Μία από τις συνήθειες που έχω ως strength & conditioning coach είναι να συζητώ με τους αθλητές μου διάφορα προπονητικά και μη θέματα ώστε να μπορώ να κατανοήσω τους προβληματισμούς τους. 

Σε μία τέτοια τηλεφωνική συζήτηση με έναν αθλητή μου, ερωτήθηκα αν η γνωστή σε όλους altitude ή ventilatory training mask, που χρησιμοποιούν τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι αθλητές σε διάφορα σπορ, κάνει τελικά τη δουλειά για την οποία έχει κατασκευαστεί. 

Αν και μου ήρθε μία απάντηση αμέσως, με βάση τις γνώσεις μου στη φυσιολογία, εντούτοις προτίμησα να μην δώσω απάντηση χωρίς να μπορώ να την τεκμηριώσω. Και έτσι ξεκίνησε η γνωστή βουτιά στις ιντερνετικές βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων.

Λοιπόν, Λευτέρη “Mr.X” Χαχαμίδη τώρα μπορώ να σου δώσω την απάντηση που ήθελες και μάλιστα με πολύ φρέσκα δεδομένα μέσα από τα αποτελέσματα μελετών που δημοσιεύτηκαν το 2016.

O Granados (2016) σε μελέτη του προσπάθησε να βρει κατά πόσο ή όχι η πολυδιαφημιζόμενη μάσκα λειτουργεί σε δύο διαφορετικές συνθήκες, αναλυτικότερα: 

Χαρακτηριστικά δείγματος:

• 10 αθλητικά δραστήριοι άνδρες

• Ηλικίας: 25± 2 yrs

• Βάρους: 79.9± 3.7 kg

• Ύψους: 177±2 cm

• VO2max: 53.4± 5.1 ml*kg-1*min-1

Προπονητική Διαδικασία:

Άσκηση στο 60% VO2max σε ελεγχόμενες συνθήκες εργαστηρίου (Θερμοκρασία 20-22 C, 10-20% Υγρασία περιβάλλοντος). 

Η μάσκα (training mask v2.0; LLC; Cadillac, MI, USA) ελέγχθηκε σε τρεις διαφορετικές συνθήκες, 9Κ (9000ft), 15Κ (15000ft) & sham (3500ft προσομοίωση υψομέτρου όμοιου με του εργαστήριου στο οποίο έγιναν οι μετρήσεις; Canyon, TX, USA, 3543ft)

Αποτελέσματα:

Η χρήση της μάσκας προκάλεσε και στις 2 συνθήκες (9K & 15K)

• Mείωση στον πνευμονικό αερισμό (VE) κατά 20L/min 

• Μείωση στον αναπνευστικό ρυθμό (RR) κατά 10b/min

• Aύξηση στον όγκο εισπνεόμενου αέρα (VT) κατά 250ml

• Μείωση του εμπνεόμενου Οξυγόνου (FEO2) 

• Αύξηση του εμπνεόμενου διοξειδίου του άνθρακα (FECO2) πάνω από την συνθήκη Sham και για τις δύο συνθήκες της μάσκας (9Κ & 15Κ)

• Η πρόσληψη Οξυγόνου (VO2) δεν διέφερε μεταξύ των συνθηκών, αλλά

• Η πρόσληψη του διοξειδίου του άνθρακα (VCO2) είχε την τάση να μειωθεί για τα 9Κ, ενώ μειώθηκε στατιστικά σημαντικά για τα 15Κ και 

• Η καρδιακή συχνότητα (HR) αυξήθηκε στατιστικά σημαντικά κατά την άσκηση αλλά όχι στατιστικά σημαντικά μεταξύ των τριών συνθηκών

• O περιφερικός κορεσμός του οξυγόνου (SPO2) κατά μέση τιμή ήταν 94% για Sham, 91% για 9K & 89% για 15Κ.

Συμπερασματικά η training mask προκάλεσε υποξαιμία όταν χρησιμοποιήθηκε κατά την αερόβια άσκηση σε ένταση που αντιστοιχούσε στο 60% VO2max. Το μέγεθος της υποξαιμίας που παρατηρήθηκε με τη χρήση μάσκας ήταν κατά πολύ χαμηλότερο από αυτό που παρατηρείται στις αντίστοιχες πραγματικές συνθήκες υψομέτρου. Επίσης δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές αλλαγές μεταξύ των δύο συνθηκών της μάσκας 9Κ & 15Κ.

Και επειδή τα αποτελέσματα μίας έρευνας πάντα μπορούν να αμφισβητηθούν....

Ο Sellers (2015) προσπάθησε ομοίως να μελετήσει αν η ventilatory training mask ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των αθλητών και προπονητών.

Χαρακτηριστικά δείγματος:

• 17 δόκιμοι αξιωματικοί του στρατού (αεροπορίας & πεζικού)

• Ηλικίας: 19.5± 1 yrs

• Βάρους: 73.2± 9.9 kg

• Ύψους: 175± 7 cm

• Λίπος%: 7.85± 3 %

• VO2max: 53.4± 5.1 ml*kg-1*min-1

Προπονητική Διαδικασία:

H μάσκα προσαρμόστηκε σε συνθήκες υψομέτρου 2750m (το δείγμα έμενε σε υψόμετρο 300m).

Η διάρκεια της προπονητικής παρέμβασης και για τα δύο γκρουπ (αεροπορία & πεζικό) είχε διάρκεια 6 εβδομάδων με την διαφορά ότι οι αξιωματικοί της αεροπορίας έκανα δύο όμοιες προπονήσεις την εβδομάδα διάρκειας 40 min ενώ οι αξιωματικοί του στρατού έκανα 4 διαφορετικές προπονήσεις την εβδομάδα διάρκειας 60-75 min.

Αναλυτικά τα προγράμματα προπόνησης για κάθε γκρουπ στο παρακάτω σχήμα 1.

σχήμα 1. Προπονητικά Πρωτόκολλα

Αποτελέσματα:

Δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο γκρουπ στο δείκτη κόπωσης (fatigue index), στην αναερόβια ικανότητα (anaerobic capacity) και στη μέγιστη ισχύ (peak power).

Επίσης διαφορές δεν βρέθηκαν μεταξύ των γκρουπ ούτε στη πρόσληψη οξυγόνου (VO2max) και στο χρόνο εξάντλησης κατά την άσκηση (time to exhaustion).

Οι επιστήμονες με βάση τα ευρήματα της μελέτης τους, υποστηρίζουν ότι η χρήση της ventilatory training mask κατά τη προπόνηση δεν βελτιώνει τις αερόβιες ή αναερόβιες προσαρμογές. Γι’ αυτό προτείνεται η κλασική προπόνηση σε υψόμετρο, αντί της μάσκας, ώστε να επέλθουν οι αντίστοιχες προσαρμογές από την υποξική προπόνηση στους αθλητές.

Τελικά ό,τι γυαλίζει δεν είναι πάντα χρυσός ! ! !

Του Κωστικιάδη Γιάννη

MSc Προπονησιολογίας

references:

1. Granados, J., Gillum, T., Castillo, W., Christmas, K. & Kuennen, M. (2016). Functional respiratory muscle training during endurance exercise causes modest hypoxemia but overall is well tolerated. Journal of Strength & Conditioning Research. 30 (3). pp. 755-762. 
2. Sellers, J., Monaghan, T., Schnaiter, J., Jacobson, B. & Pope Z. Efficacy of Ventilatory training mask to improve Anaerobic & Aerobic capacity in officers training corps cadets. Journal of Strength & Conditioning Research. "Ahead of Print". DOI:10.1519/JSC.0000000000001184.